Huiselijk geweld komt voor in alle maatschappelijke klasses. In mijn werk zie ik steeds vaker cases voorbijkomen waarin mensen klem zitten en als gevolg daarvan geweld, psychologisch of fysiek tegen elkaar gaan gebruiken. Helaas is het wel zo dat huiselijk geweld in sociaal lagere klasses vaker naar buiten komt dan bij andere gezinnen. Dit kan te maken hebben met onder andere de generationele overdracht. Meer hierover kan je onder andere lezen in het visie stuk van de G4. Waarom je generationele overdracht in een casus tegen kan komen? Daarover licht ik een tipje van de sluier op.

 

Iván Böszörményi-Nagy heeft, als ontwikkelaar van de contextuele therapie hierover geschreven. Loyaliteit en existentiële band met de familie zijn van invloed op de wijze waarop mensen omgaan met elkaar. Maar ook met de problemen die zij tegenkomen. Bij gezinnen waarin sprake is van een lage sociaal economische status is, net zoals in elk ander gezin, copinggedrag ontwikkeld. De stapeling van problemen waarmee mensen te maken hebben, kunnen de stress die binnen een gezin leeft verhogen. Mensen die zich in een lagere sociale klasse bevinden, hebben vaker te maken met een stapeling van problemen -en dus van stress- dan andere mensen. Als men dan ook nog eens geleerd heeft om te ‘vechten’ om deze spanning te hanteren, dan kan de spiraal van geweld in een versnelling terecht komen. Ook hechting en ontwikkeling van de hersenen in de vroege jeugd zijn daarop van invloed.

 

Je zou je kunnen voorstellen dat mensen die niet goed gehecht zijn, makkelijker in een relatie terechtkomen waarin huiselijk geweld speelt. Maar ook de reacties van mensen die in een chronisch stresssituatie opgegroeid zijn, beïnvloedt hoe zij op latere leeftijd reageren op spanningsvolle situaties. Puur omdat zij niet anders kunnen, reageren zij sneller en feller en is een ruzie sneller gewelddadig. Hereniging zal sneller plaatsvinden, omdat zij anders met relaties omgaan. Waar dat voor ons soms onvoorstelbaar is, gaan zij toch terug naar de gewelddadige situatie, zonder de veiligheid aan te pakken.

Dit is natuurlijk niet exclusief voorbehouden aan mensen met een lagere status. Ook mensen die weldenkend, welvarend en keurig zijn, kunnen in een situatie terecht komen waarbij geweld de enige reactie is. Ook zij kunnen uit een gezinssituatie komen waarin geweld of psychische oorlogsvoering aan de orde van de dag zijn geweest. Of onvoldoende tools hebben meegekregen om de situatie zonder geweld de baas te kunnen.

Wanneer je inzicht krijgt in de mogelijke aanwezigheid van generationele overdracht, kan je je cliënt ook ondersteunen om inzicht te krijgen in het eigen handelen. Daarvoor is het wel nodig dat je de cliënten goed leert kennen. Kunnen zij een goed beeld schetsen van het gezin van herkomst, de normen en waarden die zij mee hebben gekregen. De loyaliteit die zij voelen ten aanzien van dit gezin? Zien zij zelf ook verbanden met hun geschiedenis en hun eigen handelen?

Mijn tip, kijk of je cliënt open staat voor het gesprek hierover. Soms zullen zij dit als zeer pijnlijk en onnodig ervaren. Maar wanneer men zelf kan plaatsen waar het gedrag vandaan komt, komt misschien het inzicht om de situatie echt te veranderen vanuit henzelf!