Kan je in een podcast leren van de ervaringen van ouders?
Het is een nachtmerrie waarin je nooit terecht wil komen. Je partner en vader van je kinderen wordt ziek en opgenomen in de psychiatrie. En voor je er erg in hebt wordt je situatie gemeld bij Veilig Thuis en krijg jij slechts de mededeling: ‘Het is ons protocol, we moeten dit doen, het is slechts een formaliteit’. Het overkwam een moeder die daarover vertelt in de podcast over ‘De Melding’ van het regionale Leernetwerk VONK. Susan Ketner, lector bij het lectoraat Integrale Aanpak Kindermishandeling, tipte mij over deze podcast. De reflectie op mijn eigen handelen die ontstond tijdens het luisteren vind ik zo waardevol dat ik je graag kennis laat maken met deze podcast.
Dus interviewde ik Suzanne Kuik over het ontstaan en de bedoeling van de podcast. Suzanne is als hoofddocent aan de Hanzehogeschool betrokken bij het lectoraat en leernetwerk VONK. Met Mirjam Wijnja is zij een van de makers van de podcast VONK.
Ouders zijn heel erg bereid hun ervaringen met hulpverlening te delen.
“We wilden een podcast maken om een nieuwe leerervaring te realiseren. Zodat je ook onderweg of als je even aan het strijken bent, kan luisteren en leren.” Vertelt Suzanne. Vorig jaar maakte het leernetwerk de film: De schaduwkanten van ouderschap. Toen bleek dat heel veel ouders bereid zijn hun ervaringen te delen met professionals zodat zij er van kunnen leren. Ze kwamen er bij het leernetwerk ook achter hoe ingewikkeld professionals het vonden om het over deze schaduwkanten van ouderschap te hebben met ouders. Volgens Suzanne is daarin nog veel meer te onderwijzen.
In deze podcast over de melding is niet alleen het verhaal van deze moeder te horen, ook een voormalig wethouder, een medewerker van het NJI en een Veilig Thuis medewerker reageren op de ervaringen die deze moeder deelt. “Het is de angst van elke ouder, dat er iets met je aan de haal gaat. Het is zo’n leerzaam verhaal omdat er heel veel in zit, zowel voor ouders als voor de professional.” Voegt ze toe.
“Ik zou willen dat de professionals deze podcast luisteren en hem daadwerkelijk inzetten voor hun eigen leren, met elkaar in gesprek gaan en reflecteren op eigen handelen.”
De ervaring over de wijze waarop de melding bij Veilig Thuis gedaan is en de gesprekken die volgden, de impact en het gevoel van machteloosheid van de moeder in de podcast, raakte mij ook als luisteraar, voormalig hulpverlener en Veilig Thuis medewerker. Er bleek ruimte te zijn om de protocollen te interpreteren, dat valt me op. Zeker als professionals daar niet met regelmaat mee werken, onjuiste informatie hebben en ‘het waarom’ van de stappen niet begrijpen, kan er zoveel misgaan. Waar ben je dan als ouder?
Positieve ouder benadering is een toevoeging van het lectoraat
Suzanne, is als antropoloog gepromoveerd op hoe kinderen zelf hun identiteit vormgeven in de overgang naar de puberteit. “Het kindperspectief wordt al snel overvleugeld door het ouderlijk perspectief”, vertelt ze. “Er wordt vaak uitgegaan van wat niet goed gaat. De toegevoegde waarde van ons lectoraat is dat er wel op ouderlijk perspectief wordt ingestoken, maar dat dit gedaan wordt vanuit een positieve benadering. “Er vanuitgaan dat ouders het goed met hun kinderen voor hebben en soms vanuit onmacht, of omdat er dingen gebeuren, onveilige situaties veroorzaken. Dat is een mooier beginsel om de wereld te bekijken en ouders beter te kunnen helpen.”
Ook eigen ervaringen met hulpverlening als moeder van twee verstandelijk beperkte zoons, zetten haar motivatie zich in te zetten voor het lectoraat kracht bij. “Ik wil me inzetten om meer goede hulpverleners op te leiden. Hulpverleners die het durven oog te hebben voor de kwetsbaarheid van mensen en daarbij hun eigen kwetsbaarheid niet wegpoetsen maar in contact met een gezin hulp blijven verlenen. Zeker waar het gaat om een extra kwetsbare doelgroep, waar kindermishandeling speelt.”
Ben je je als hulpverlener bewust van de impact die je hebt op een gezin?
“Wat veel hulpverleners zich onvoldoende realiseren is de impact die hun inzet heeft op de gezinnen waarmee zij werken.” Vertelt Suzanne. “In de podcast vertelt deze moeder dat een dag wel drie weken lijkt te duren. En als je dan drie weken moet wachten op een telefoontje van een hulpverlener, dan lijkt dat een eeuwigheid te duren. Een hulpverlener is zich mogelijk niet bewust dat een zo’n telefoontje of een rapport ervaringen zijn waar het gezin de rest van zijn leven mee verder moet. Iedereen doet het met de beste bedoeling, maar aan het einde is het een soepje waar een gezin uiteindelijk mee verder moet.”
Tenslotte spreekt Suzanne de wens uit dat professionals de podcast inzetten voor hun eigen leren en met elkaar hierover in gesprek gaan. Dat het aanleiding geeft te reflecteren op hun eigen en gezamenlijke handelen.
Leren van de podcast?
Al sinds het begin van mijn blogwerk in 2015 benadruk ik het belang van het leren van ervaringen van mensen als professional. Deze podcast biedt daar wat mij betreft een hele mogelijkheid toe voor jou en je collega’s. Een die het mogelijk maakt direct te reflecteren. Luister de podcast bijvoorbeeld en heb het met je collega’s over de volgende vragen:
- Wat zou je kunnen doen om deze moeder een ander gevoel te geven bij het doen van de melding?
- Welke stappen van de Meldcode heeft deze moeder gemist?
- Betrek jij ouders en kinderen voldoende bij het doen van een melding?
- Zou je in deze situatie ook aanzetter van escalatie kunnen worden? Welk effect zou dat hebben op de positie van deze moeder?
- Welke spanningsvelden herken jij in het handelen van de hulpverlener en hoe zou jij die willen hanteren als je ze tegenkomt?
De podcast is te beluisteren via VONKpodcast.
Er zijn ook al andere afleveringen waar zowel ervaringen van mensen centraal staan als professionals aan het woord komen.
Zijn er voor jou ook andere plekken waar je kan leren van ervaringen? Waar kan je die vinden en welke raad je aan? Tip mij en de andere meelezers door hieronder een reactie te geven.
Over VONK
VONK is een regionaal leernetwerk in het noorden van het land. Het is onderdeel van de academische leer- werkplaats C4youth en het lectoraat Integrale aanpak Kindermishandeling. In het netwerk zitten professionals uit alle geledingen van organisaties en wordt samen geleerd om de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling sterker te maken. Er worden leervragen opgehaald en in bijeenkomsten, die door de organisaties georganiseerd worden, worden diverse thema’s doorgeakkerd. Samenwerken in de jungle en ook eigen kwetsbaarheid van professionals zijn voorbeelden van thema’s.
Hoe voorkom je dat een gesprek over signalen op niks uitloopt?
- Hoe zorg je ervoor dat jouw boodschap aankomt?
- Wat kan je doen om ervoor te zorgen dat je cliënt meer open komt te staan voor het zoeken naar mogelijkheden?
- Hoe betrek je de cliënt bij het zoeken naar oplossingen als hij anders denkt over jouw zorgen?
Wat deelnemers zeggen over het webinar:
Wat is je belangrijkste eye-opener?
Marloes (aandachtsfunctionaris kinderopvang): “de formulering van de vijf elementen”
Sairoongh (Reclassering): “Dat je als professional dus ook vaak gehoord wilt worden en dat dit (indirect) de boodschap in de weg kan zitten”
Myriam (Reclassering): “Voor mij werd tijdens het webinar weer extra duidelijk dat niet alles in één gesprek tegelijk hoeft en kan bewerkstelligd te worden. Dat betekent wel goed nadenken over de boodschap die je in eerste instantie uit wil dragen naar client.”
Raad je het webinar aan je collega’s aan?
Melanie (Zorggroep Achterhoek): “ja zeker! Ik vind het goed om iemand zich bewust te maken van de ernst van huiselijk geweld en hoe je daarmee om kan gaan”
Diana (Thuiszorgmedewerker): “collega’s geven vaak aan moeite te hebben om een gesprek aan te gaan, dit webinar geeft zeker handvatten”
Marloes (aandachtsfunctionaris kinderopvang): “ja, helder en inspirerend. Professioneel en fijn/vertrouwend om naar te luisteren en mee te doen”
Lara (Reclassering): “Ja! Interactief, goeie energie van de trainer, precies goed qua tijdsduur en ook een paar goede tips voor in de gespreksvoering.”