Vier weken geleden trapte ik de blogserie: ‘Handelingsverlegenheid de baas!’ af. Dat deed ik door met je stil te staan bij de invloed van negatieve voorspellingen op jouw handelen. (lees hem hier terug: Deel 1: Handelingsverlegenheid de baas!) Deze keer zoom ik in het thema: Angst! Want handelingsverlegenheid gaat niet over wat de ander doet. Maar het gaat over jouw handelen als mens en wat en hoe dit jou ervan laat weerhouden om zelf te handelen. Je lichaam signaleert
De eerste signalen van handelingsverlegenheid als gevolg van angst kan je krijgen vanuit je lichaam. Voor iedereen is dit verschillend. Maar doordat we spanning ervaren gebeurt er fysiek ook natuurlijk het een en ander met ons. Je hart gaat sneller werken, zweethanden, samentrekkende kaakspieren, schouders opgetrokken, trillende handen, verhoogde alertheid van de zintuigen. Hoe het zich fysiek aan jou openbaart verschilt per persoon.
Dat je een fysieke reactie hebt is niet iets om je over te schamen. Sterker nog, het is juist heel mooi dat je lichaam dit werk voor je doet.
Deze lichamelijke sensaties ontstaan doordat je (stress)hormonen vrijkomen die bepaalde gebieden in de hersenen activeren die weer jouw lichaam aansturen op verhoogde alertheid en in de directe actiestand zetten. De lichamelijke signalen zijn een eerste teken dat er sprake is van angst.
Triggers
Iedereen heeft bepaalde triggers die ervoor zorgen dat het stresssysteem in werking komt. Het verschilt per persoon welke dit zijn. Maar ze zijn allemaal gebaseerd op ervaringen uit het verleden. Angst ontstaat bijvoorbeeld vanuit grensoverschrijding. Onze grenzen zijn gebaseerd op ons eigen normen en waardenstelsel en de ervaringen die we gedurende ons gehele leven in verschillende contexten op hebben gedaan. Als er sprake van is dat iemand een grens overgaat die jij (on)bewust hebt gesteld, dan doet dat wat met jou.
Wanneer je bijvoorbeeld met een cliënt bezig bent om tot gedragsverandering te komen (bijvoorbeeld Time-out nemen bij oplopende spanningen) en dit lukt de cliënt niet (blijft de verantwoordelijkheid bij de ander leggen en ontkent de eigen mogelijkheden), kan dit bij jou gevoelens van onmacht oproepen dat de situatie niet lijkt te kunnen verbeteren (waarom doet hij/zij nou gewoon niet wat ik voorstel?). Wat weer leidt tot een bepaald handelen van jouw kant.
Misschien overweeg je dan om verder te komen en een andere organisatie (zoals Veilig Thuis) in te schakelen om de impasse te doorbreken? Dan is dat een grote stap en dat brengt spanning voor jou met zich mee waardoor jij angst ervaart. Angst die jou laat ‘vechten’ of ‘vluchten’ of ‘bevriezen’.
Op dat moment ervaar je handelingsverlegenheid. Wat op zichzelf dus een volkomen normaal en natuurlijke reactie is omdat je te maken hebt met iets wat geboren is vanuit onmacht en grensoverschrijding (Daarvoor hoef je jezelf dus niet op de kop te geven zoals ik in deel 1 van deze blogserie al beschreef)
De vraag is: Wat ga jij doen op het moment dat je dit bij jezelf waarneemt?
Ga je je erbij neerleggen dat je iets moet doen (bijvoorbeeld een gesprek aangaan over een signaal) en ga je je angst aan? of… Ga je vermijden? Door het gesprek nog even voor je uit te stellen, eerst nog even wilt overleggen, of toch je in het gesprek laten verleiden een ander onderwerp centraal te stellen? Of wordt je juist super actief en ga je de confrontatie aan met jouw cliënt om ‘het wel boven tafel te krijgen en jouw zorgen bevestigd?’.
Maak jouw angst hanteerbaar
Er is op zichzelf niks mis mee om handelingsverlegenheid te ervaren, sterker nog, als jij aanvaard en bewust bent dat jij daar met momenten mee geconfronteerd wordt, dan heb jij juist een kans om ermee te leren omgaan. Zorg er in ieder geval voor dat je je angst hanteerbaar maakt door steun te zoeken bij een deskundig collega en tips te vragen bij bijvoorbeeld Veilig Thuis. Maar ga het wel aan, want door te leren en nieuwe ervaringen op te doen in het omgaan met je eigen handelingsverlegenheid, kan jij wel groeien in je werk en in het bespreekbaar maken van de signalen!
Dit was alweer deel 2 in de serie: Handelingsverlegenheid de baas! Heb jij een tip of een inzicht, of misschien een voorbeeld uit de praktijk? Deel hem, zodat niet alleen jij, maar ook je collega kan profiteren!
Wil je meer tips hoe je je handelingsverlegenheid de baas kunt omdat je huiselijk geweld bespreekbaar wilt maken? Vraag dan nu de Toolkit: Sneller in gesprek over huiselijk geweld aan. Een Toolkit bestaande uit een 4-stappenplan die je per e-mail ontvangt en als bonus een PDF hand-out met essentiële dingen die je direct kunt doen om het gesprek te voeren. Daarna ontvang je elke twee weken een e-mail met mijn nieuwste blog:
Klik op de onderstaande button om het gelijk aan te vragen: