Hoe zorgen we dat er écht minder seksueel geweld is?
Kan jij je een keer herinneren dat seksueel grensoverschrijdend gedrag zo lang en uitvoerig onderwerp van gesprek is geweest? Ik niet.
Het lijkt mij een mooie ontwikkeling die aan de oppervlakte komt. Seksueel geweld in de samenleving. Je kan het vergelijken met een kurk die zo nu en dan komt bovendrijven. En steeds meer stuwkracht lijkt te krijgen.
Het is onontkoombaar onderdeel van onze samenleving. Maar hoe zorg je ervoor dat deze niet door sterk tegenwicht weer kopje ondergaat? En alle moedige verklaringen van slachtoffers teniet worden gedaan? En tegelijkertijd we ervoor kunnen zorgen dat de kurk ons niet in zijn greep gaat krijgen, maar we in staat zijn dit dobberen beheersbaar te maken?
Waarom gaat die kurk weer kopje onder?
Afkeer en afschuw zijn sterke emoties die je gedrag sturen. Het is logisch dat bij zoiets afschuwelijks als seksueel geweld je sterke afkeer en afschuw ervaart. Om ervoor te zorgen dat we betere hulp kunnen bieden aan slachtoffers én plegers, is het nodig dat we ons bewust worden dat deze gevoelens erbij horen. Maar dat we er zorgvuldig mee omgaan.
Enkele voorbeelden hoe afkeer en afschuw ons gedrag sturen
Seksueel geweld weghouden uit de maatschappij
Madam Tussauds verwijdert bijvoorbeeld het beeld van Marco Borsato. Maar daarmee is het probleem voor de eigen medewerkers en de bezoekers niet opgelost. Behalve dat het weer in het verdomhoekje wordt gestopt. (Lees daarover bijvoorbeeld mijn LinkedINpost)
Moeite met het erkennen van slachtofferschap
Mensen durven nog niet het slachtofferschap te erkennen. Want denken dat daarmee ook het daderschap bevestigd wordt. En reageren als: “Is er wel goed onderzoek gedaan en hoor- en wederhoor gedaan?”
Het zal je inderdaad maar overkomen dat je vals beschuldigd wordt. Dat is je grootste nachtmerrie natuurlijk.
De complexiteit van slachtofferschap erkennen en tegelijkertijd daderschap niet bevestigen roept veel ongemak op. Het is immers niet duidelijk voor of tegen wie je bent. En daar houden we als mens van. Dat het duidelijk is. En bij de ongemakkelijke werkelijkheid van seksueel geweld is die duidelijkheid vaak diffuus en zijn er meerdere waarheden.
Nu hebben we het er wel genoeg over gehad…
Wanneer ik de TV aanzet merk ik het al bij mezelf. Ik trek het gewoon even niet. In het werk ben ik natuurlijk al veel met huiselijk geweld bezig. En dan ’s avonds laat nog de interviews horen en zien van de dames die melding hebben gedaan van grensoverschrijdend gedrag kost mij teveel.
Dit gevoel van weerstand is denk ik heel gezond. Zeker als het gaat over seksueel geweld. Het is belangrijk om wat je tot je neemt over een onderwerp wat zo je diepste wezen raakt, te doseren. Zodat je zelf niet beschadigd raakt (secundaire traumatisering). Maar de deur volledig dichtgooien door het er niet meer over te willen hebben, dat helpt natuurlijk ook niet.
Hoe kunnen 'wij' de krachten beter verdelen?
Als deze gedachten en gedragingen vanuit weerstand de boventoon gaan voeren, is er dan wel werkelijk een verandering op gang gekomen?
Nu er aandacht is voor het gedrag van (Bekende) Nederlanders in machtsposities is er nog aandacht voor in de media. Veel minder aandacht is er voor het geweld wat elke dag plaatsvindt. (Maar goed ook trouwens, want deze mediastorm wil je echt niet als slachtoffer, maar dat terzijde). Aandacht voor dit onderwerp op de manier zoals dit nu soms gedaan wordt is wel hard nodig.
Als diezelfde media dus gebruik willen maken van hun macht op een positieve manier, dan is het noodzakelijk dat zij dat zo doen, dat het publiek het aan kan. De weerstand niet te groot wordt.
Mooie voorbeelden daarvan zijn bijdragen van Richard Korver en Iva Bicanic in het RTL4 programma Beau op 18 januari. Daarin legden zij direct uit wat écht goed is voor slachtoffers. En schetsen zij een reëel beeld van de invloed die je daadwerkelijk hebt op het voorkomen en stoppen van seksueel geweld.
Helaas is de harde werkelijkheid dat we dit niet altijd kunnen voorkomen. Hoe hard we ook wensen. En dat er altijd mensen zullen zijn die dit geweld zullen plegen. Hoe graag je ook zou willen dat je kind direct naar je toe komt, dat hij of zij direct gaat gillen als dit hem of haar wordt aangedaan, of aanvoelen wie wel of niet te vertrouwen is, het is niet mogelijk daar volledige controle op te hebben.
Hun bijdrage geeft al wel handvatten in wat je wel kan doen als je dit meemaakt en als je dit in je directe omgeving meemaakt.
Het helpt als informatie gedoseerd, constructief en vakkundig gebracht wordt.
Naast de media die op constructieve wijze aandacht kan besteden aan het onderwerp. Door mensen te verwijzen naar de juiste professionele hulpbronnen, handvatten aan te reiken wat zij kunnen doen in reeële situaties, geef je mensen lucht. Het onder ogen komen van de harde werkelijkheid wordt daarmee draaglijker en beter te hanteren. Hiermee blijft seksueel geweld onderdeel van gesprek en wat er mogelijk is te doen.
Ook een cultuuromslag is nodig.
De uitspraak: “not protect your daughter, but educate your son” is een veel gedeelde uitspraak de laatste weken. Maar er is natuurlijk veel meer voor nodig dan dit. Want hoewel er meer aandacht moet zijn voor het respecteren van grenzen door mannen die in machtsposities zitten of überhaupt hoe je je als man seksueel ontwikkeld en de rol die je hebt in relatie tot mannelijke seksualiteit (ben je roofdier of zwak?). Zou er sowieso meer aandacht moeten zijn voor het hebben van gezonde en veilige relaties. In opvoeding, op school, gewoon in onze maatschappij.
Want zowel mannen als vrouwen hanteren net zo goed de overtuiging dat mannelijke seksualiteit er een van jagen is en een vrouw de foute verleidster is.
Zowel mannen als vrouwen houden daardoor vooral slachtoffers verantwoordelijk voor wat hen is aangedaan.
Ook als omstander kan je wat betekenen.
In een mooi artikel op NU.nl legt Iva Bicanic uit hoe je zou kunnen reageren. En in het boek Dichtbij huis lichten zij en Richard Korver uitgebreid verschillende aspecten rond seksueel geweld (juridisch en psychologisch toe).
Laat je informeren over gendergebaseerd geweld
Iemand die beide aspecten combineert is Jackson Katz. In zijn bijstander approach maakt hij mannen verantwoordelijk voor het stoppen van geweld tegen vrouwen. Al eerder schreef ik dit artikel over hem De moed om gendergerelateerd geweld breed aan te willen pakken is ook in Nederland nog hard nodig
Het kennisnemen met het werk van Katz kan ondersteunen zijn in het gesprek wat we in Nederland hard te voeren hebben om het seksueel geweld echt een halt toe te roepen. Omstanders vaardiger te maken in het signaleren en begrenzen van seksueel grensoverschrijdend gedrag kan namelijk echt helpen het eerder te stoppen. Zodat onze reactie op deze verschrikkelijke werkelijkheid er een gaat worden van: ‘ik kan wat doen’, in plaats van dat onze emoties ons in de weerstand sturen en afstand zetten. En daarmee de net boven komen drijvende kurk weer onder te duwen.
Doseer, informeer en praat erover
Willen we echt seksueel geweld tegengaan dan is het nodig dat we dit langere tijd volhouden. Dat we de kurk laten drijven en slachtoffers veilig hun verhaal kunnen doen.
Wat jij kan doen is wat je tot je neemt te doseren. Zodat je het vol kan houden.
Daarnaast je te laten informeren door echte experts. Zodat je je machteloosheid (wat je eventueel kan ervaren) kan omzetten in een gevoel van ‘ik kan wat doen’. Lees bijvoorbeeld Dichtbij Huis van Iva Bicanic en Richard Korver. Of doe mee aan onderstaand webinar van Jackson Katz op 23 februari. Waarin je zelf je vragen kan stellen aan deze expert.
En blijf er over in gesprek. Zodat je kunt delen wat je geleerd hebt over wat echt werkt en helpt.
Alleen samen kunnen we echt een verschil maken.
Webinar Jackson Katz
- Het webinar zal o.a. gaan over mannelijke rol bij gendergeweld, seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld.
- Waarom zijn mannen vaak daders? Waar komt dat vandaan? Hoe kunnen we dit probleem tackelen?
- En wat kunnen omstanders hierin betekenen? Hoe kunnen we het machtsverschil/machtsmisbruik tackelen?
Hierover gaat hij spreken en in gesprek met de deelnemers, en zal hij vragen beantwoorden (deze kun je ook insturen). Geef je dus snel op voor dit exclusieve webinar.
