Maand van de Meldcode Stap 4: Interview met Sander van Arum

Alweer week 4, en dus ook stap 4 in de Maand van de Meldcode op mijn blog! Deze week staat in het teken van het wegen van het geweld of de kindermishandeling. In feite komt het er op neer dat je in deze week gaat wegen of je iets anders moet gaan doen om direct verandering in de situatie aan te brengen, of geweld in de toekomst te voorkomen. Omdat dit direct verband houdt met het in kaart brengen van risico’s heb ik Sander van Arum (samen met Linda Vogtländer een van de ontwikkelaars van het landelijke visiedocument en triage-instrument van Veilig Thuis) gevraagd hoe hij dit nou precies ziet. Ben je benieuwd wat hij zegt? Lees dan mee!

Allereerst gaf Sander aan dat het in kaart brengen van risico’s iets is waar we ons niet primair op zouden moeten richten. Voor mij was dit een verwarrend begin van het gesprek. Want hoezo dan? Risico’s zeggen toch iets over de situatie waarin verandering moet komen? Gelukkig was hij heel geduldig met  mij 😉 en heeft hij mij heel helder toe kunnen lichten waarom risicotaxatie niet de start van het hulpverleningsproces zou moeten zijn maar het meer oplevert de directe veiligheid van de situatie als startpunt te nemen. Dat noemt hij  eerst samenwerken aan veiligheid, dan samenwerken aan risicogestuurde zorg.

Iemand heeft er immers weinig aan als hij of zij in een acuut bedreigende situatie zit dat we eerst gaan kijken naar de risico factoren. Sterker nog, door te kijken naar risico factoren vertroebelt ons beeld van de veiligheid binnen een gezin. Natuurlijk is er bij een gezin waar veel zorgen zijn rondom financiën, huisuitzetting en bijvoorbeeld middelengebruik veel te doen. Maar wanneer er geweld plaatsvindt heeft niemand er iets aan dat er een budgetplan opgesteld zou moeten worden om rust te creëren (een risicofactor aan te pakken). Nee er moet allereerst gekeken gaan worden naar wat er gedaan kan worden om directe veiligheid te organiseren.

Daarvoor is het nodig dat je veel meer te weten komt over het geweld wat zich binnen een gezin plaats vindt zodat je dus ook een directe veiligheidsinschatting kunnen maken. Sander gebruikt het voorbeeld van een gezin waarbij brand is ontstaan doordat kleine kinderen met lucifers gespeeld hebben. Het directe gevaar wordt afgewend door lucifers af te pakken, te zorgen dat het brandalarm werkt en de nooduitgang niet op slot zit.

Om veiligheid op de langere termijn te realiseren moeten we mensen helpen zich bewust te worden van hun risicovolle gedrag. Zoals bijvoorbeeld het laten rondslingeren van lucifers. Wanneer dit niet werkt kan gekeken worden welke partijen er nog meer betrokken zouden moeten worden om dat voor elkaar te krijgen. Maar we moeten niet vergeten dat te allen tijde het brandalarm moet blijven werken!

Het idee achter veiligheidsgestuurde zorg is dat er eerst met een gezin gewerkt wordt aan de actuele veiligheid. Als dat voldoende gelukt is,  kan gewerkt worden aan het voorkomen van nieuw onveilige situaties en uiteindelijk herstel. Het idee daarachter is dat door door de stress van de onveiligheid het lastiger is voor mensen om zelf na te denken over structurele oplossingen. Ook voor hulpverleners is daardoor de situatie minder goed te beoordelen en methodisch aan te pakken.

Sanders boodschap is dan ook aan een ieder die in een wijkteam werkt: ga eerst voor de  directe veiligheid. Werk daarin samen met het gezin, netwerk en hulpverleners van het gezin. Want wanneer we allemaal dezelfde uitgangspunten hanteren kunnen we echt verder werken aan het stoppen van geweld.

 

Wil je meer lezen over deze visie: download dan het visiedocument wat ontwikkeld is. En; wil je meer weten over het maken van een inschatting van directe veiligheid? Download dan het triage-instrument voor veiligheidstaxatie dat voor Veilig Thuis beschikbaar is en de handleiding. Dat kan jou ook helpen wanneer je in gesprek gaat met Veilig Thuis over deze stap in de Meldcode.

Nou ben ik benieuwd… Wat zie jij terug in je werk wanneer het gaat om onveilige situaties? Kan deze visie jou ondersteunen in de aanpak van je werk? Welke vragen roept het op?