Vorige week werden de langverwachte resultaten van grootschalig onderzoek naar de omvang van huiselijk geweld in Nederland gepubliceerd. Het WODC (Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum van de rijksoverheid) meldde dat in de afgelopen 5 jaar ca. 747.000 nederlanders (man en vrouw), slachtoffer zijn geworden van fysiek of seksueel huiselijk geweld (blz 9, WODC, cahier 2019-01, 2019).
Voor wie net even wat meer wil weten is het lezen van het gehele onderzoek de moeite waard. Al is het maar vanwege een toelichting op de vormen van geweld, hoe het komt dat er veel gesproken wordt over een onderschatting van de aantallen en welke vormen van geweld daadwerkelijk onderzocht zijn (en hoe het komt dat het onderzoek zich daartoe heeft moeten beperken). Maar vooral omdat je misschien nog wat meer wilt weten over of alle inspanningen die we met elkaar verrichten om geweld in afhankelijkheidsrelaties te stoppen ook effect hebben. Met andere woorden, neemt huiselijk geweld nu toe of af in Nederland?
Complex
De onderzoekers geven aan dat het onderzoek zijn beperkingen heeft gehad. Zo hebben zij geen betrouwbare meting van partnergeweld in de vorm ‘intiem terrorisme’ kunnen doen. De groep mensen die daaronder gebukt gaan, wordt door de onderzoekswijze onvoldoende bereikt. Het is dus ook erg complex om een goede meting te kunnen doen van de omvang en de aard van huiselijk geweld als je spreekt van alle vormen van geweld. Daarom zijn de cijfers alleen een weergave van (dreiging met) fysiek geweld en seksueel geweld.
Huiselijk geweld is een complex probleem die zich niet beperkt tot de situatie die in de relatie tussen de pleger en het slachtoffer is ontstaan. Er zijn vele factoren van invloed op het ontstaan èn het stoppen van geweld. In het onderzoek staat een afbeelding die een mooie schematische weergave is van de samenhang van de problematiek op micro-meso en macroniveau (fig 1.2 blz 32, WODC, cahier 2019-01, 2019). De toelichting daarbij geeft extra onderbouwing waarom het onmogelijk is om geweld uit te bannen wanneer je je in de hulpverlening enkel op één van deze niveaus richt. Een analyse op alle niveau’s is daarom relevant, zeker bij de meer complexe en langdurige situaties.
Gender
Uit het onderzoek valt op dat vrouwen (blz 50, WODC, cahier 2019-01, 2019), maar ook meisjes (blz 68, WODC, cahier 2019-01, 2019), vaker slachtoffer zijn van huiselijk geweld. Ook hebben zij vaker te maken met structureel en ernstig geweld dan mannen. Waar vrouwen vaker slachtoffer zijn van hun partner, zijn mannen vaker dan vrouwen, slachtoffer van ‘huisvrienden’. Omdat de relatie huisvriend-man minder intensief is, zou dit het verschil in slachtofferschap tussen mannen en vrouwen kunnen verklaren.
Seksueel geweld blijft het vaakst onzichtbaar
Seksueel geweld wordt door de informanten uit het onderzoek naar kindermishandeling onder jongeren het minst vaak gerapporteerd. Onderzoekers voeren als reden aan dat dit het minst goed zichtbaar is, maar ook dat jongeren daar niet vaak over praten met een professional (blz 71, WODC, cahier 2019-01, 2019). Mijn eigen aanvulling daarop is ook dat we als professionals de jongeren mogelijk ook onvoldoende faciliteren in het praten over geweld en in het bijzonder seksueel geweld. Door daarin niet duidelijk te zijn naar deze jongeren toe, zullen zij ook minder snel spreken over geweld met een professional.
De overheid startte vorige week ook de nieuwe landelijke campagne.
“Het houdt niet op, niet vanzelf… ” wordt nu “Het houdt niet op, totdat je iets doet”. Hoewel de onderzoekers er geen harde uitspraken over kunnen doen, geven zij aan dat er tenminste sprake is van een stabilisering van het aantal gevallen van huiselijk geweld en kindermishandeling, als er niet een daling is ingezet.
Als je dan de analyse zoals die gemaakt wordt in hoofdstuk 2 van het onderzoek erbij pakt (fig 1.2 blz 32, WODC, 2019), zou je kunnen veronderstellen dat de toenemende aandacht voor het aanpakken van huiselijk geweld maatschappijbreed, in combinatie met doorontwikkeling van de professionele vaardigheden zijn vruchten af begint te werpen.
Wat mij betreft, delen dus, die nieuwe campagne, om door te gaan huiselijk geweld uit de taboesfeer te halen en slachtoffers echt te gaan steunen!
Bronnen: WODC, cahier 2019-1, A. ten Boom et al., 2019
Ben jij aandachtsfunctionaris huiselijk geweld?
Denk er dan eens aan om informatie zoals over een onderzoek of je campagne door te sturen aan je collega’s. Vergeet dat niet om daarbij hen er aan te herinneren dat jij de aandachtsfunctionaris bent! Op die manier zet jij je collega’s weer even aan het denken.
Ben je als aandachtsfunctionaris het af en toe zat dat je niet verder komt met de implementatie van de meldcode en wil je daar iets in doorbreken? Kijk dan ook nog even op mijn site voor meer informatie over een training of traject voor aandachtsfunctionarissen, of stuur me vrijblijvend een mailtje. (info@kirstenregtop.com)
(Ik ben aangesloten bij Trainershuiselijkgeweld.nl en voor trainingen kan SKJ accreditatie aangevraagd worden).
