Tegen de tijd dat je deze blog leest is de officiële campagne over huwelijksdwang en achterlating in het buitenland alweer afgelopen (Trouwentegenjewil.nl). “Is het dan nog wel handig om aandacht aan achterlating in het buitenland te besteden?” vroeg ik Diny Flierman van het Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating (LKHA)? “Jazeker”, zegt zij. Juist in vakantieperiodes is er een toename in het aantal hulp- en adviesvragen rondom achterlating in het buitenland. Daarom dus, een nieuwe blog in de serie Zomerissues. Lees je mee?

Wat is achterlating in het buitenland

Achterlating in het buitenland is het zonder (reis)documenten in het buitenland achterlaten van een of meerdere gezinsleden. Maar ook het terugsturen van gezinsleden terwijl de volwassene(n) zelf in Nederland blijven. Doel van de achterlating is vaak voorkomen dat de eer van de familie geschonden wordt door de betreffende personen.

Toch speelt de eer niet altijd een rol bij achterlating

Achterlating wordt vrijwel altijd in een adem genoemd met huwelijksdwang. Hierdoor is ook bij mij het vooroordeel ontstaan dat het samenhangt met eerculturen. Achterlating en huwelijksdwang hebben beiden betrekking op het recht tot zelfbeschikking en rechten van de mens en kind. Dat wil dus zeggen dat zij niet persé met eer te maken hebben. Dat wordt wel duidelijk uit een toelichting die ik van Ellen van Leeuwen, medewerker van het LKHA kreeg.

Zij vertelt dat ze een toename waarnemen van jongens die worden achtergelaten. Bijvoorbeeld vanwege de pedagogische onmacht of omdat een van de ouders een nieuwe partner heeft waarbij het kind ongewenst is. Ook als de partner wil hertrouwen of economische belangen kunnen een rol spelen.

Achterlating daar hoor je bijna nooit wat over, komt het wel vaak voor?

Achterlating komt waarschijnlijk vaker voor dan we denken. Aldus Diny Flierman van het LKHA. Geschat wordt dat het maximaal gaat om iets meer dan 800 achterlatingen per jaar (Verwey-Jonker in samenwerking met de universiteit van Maastricht en Femmes for Freedom 2014). Harde cijfers zijn er niet. Het LKHA heeft in 2016 26 achterlatingen in het buitenland in behandeling genomen. Dit is bijna 70% van het totaal aantal casussen die in behandeling zijn genomen. Daarnaast zijn er 31 adviesvragen of het voorkomen van achterlating in behandeling genomen. Dit is meer dan eenderde van alle adviesvragen. Elk jaar wordt er een toename gezien in het aantal vragen wat binnenkomt.

 

Complex maar gelukkig niet altijd onoplosbaar

De situaties zijn vrijwel altijd heel complex. Je hebt niet alleen te maken met het gegeven dat mensen niet (altijd) over de juiste papieren en adressen beschikken. Ook de wet- en regelgeving in het betreffende land is van belang voor de interventies die gedaan kunnen worden. Alleen al het fenomeen dat de grens van meerderjarigheid per land kan verschillen, geeft aan dat ook juridische expertise in deze specifieke situaties van belang is. Ook internationale verdragen zijn van invloed op de rechtspositie van slachtoffers en het hebben van een dubbele nationaliteit.

Ellen van Leeuwen noemt als voorbeeld dat je in Egypte pas op je 21-ste als volwassene wordt gezien. En in een land als Qatar je als vrouw zijnde altijd een mannelijke wettelijke voogd hebt. Zolang je niet getrouwd bent, is dat je vader. Dit soort kennis wordt bij het LKHA gebundeld. Zodat een passende oplossing gezocht kan worden.

Achterlating leidt tot trauma

Achterlating kan tot diepe trauma’s leiden. Soms is het noodzakelijk om goede psychische hulpverlening op te starten. In Nederland is dat mogelijk. In de landen waar de achtergeblevenen soms lange tijd verblijven is dit niet altijd het geval. Het LKHA heeft dan contacten met ambassades om ook na te gaan of de hulpverlening die in het land al gestart is of gestart kan worden een betrouwbare partner is voor de cliënten.

Over het Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating

Het LKHA bestaat sinds januari 2015. Zoals ik begrijp van Diny Flierman heeft de bundeling van adviesvragen en hulpvragen ervoor gezorgd dat er in korte tijd enorm veel expertise is opgebouwd ten aanzien van dit specifieke onderwerp. Daardoor is het mogelijk om meer mensen die tegen hun wil op een plek zijn terug te halen naar Nederland.  Ook de veiligheid na terugkeer kan dan veel beter geborgd worden.

Veel vragen die bij het LKHA binnenkomen zijn adviesvragen die gaan over het voeren van gesprekken over de signalen. Daarom hebben zij 10 tips over het aangaan van gesprekken op een rijtje gezet. Deze vindt je hier

De zomer is nog niet echt begonnen

Daarom is nu hét moment om jezelf en je collega’s te informeren over dit fenomeen. Ik adviseer je om voordat je gaat handelen in een situatie waar je ook maar enigszins onzeker bent of je over voldoende kennis beschikt eerst het LKHA te raadplegen  (070 345 43 19 voor professionals) of bel met Veilig Thuis in je eigen regio (0800-2000).

Wil je meer lezen over achterlating in het buitenland? Lees dan ook eens deze eerdere blog ter verduidelijking

Met dank aan Diny Flierman en Ellen van Leeuwen van het Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en achterlating.