In januari nam ik kennis van de publicatie ‘Strijdende ouders en de jeugdprofessionals’. Een handreiking voor de vrijwillige hulpverlening en het onderwijs om inzicht te krijgen in wat je vanuit jouw positie kunt doen wanneer je in aanraking komt met strijdende ouders (in scheidingssituaties).

“Iedere jeugdprofessional krijgt te maken met strijdende ouders: ouders die problemen hebben in hun relatie, bezig zijn met uit elkaar gaan of al lang geleden uit elkaar gegaan zijn, maar nog steeds strijden. Voor professionals in de jeugdhulp en het onderwijs is strijd tussen de ouders een complicerende factor. De confrontatie met die emoties kan voor de professional een belastende factor op zichzelf zijn.” zo luidt de beschrijving van de handreiking.

Daarom heb ik hem direct besteld en deel ik graag mijn bevindingen met jou.

Wat zijn plussen van deze handreiking?

Deze handreiking is zeker van waarde voor professionals die vragen hebben zoals: “Ik voel me betrokken en verantwoordelijk, tot waar reikt mijn verantwoordelijkheid’ en “Ik ben op zoek naar handvatten om in situaties van strijd ouders te kunnen begeleiden.”

De auteurs hebben een relativerende blik neergelegd die jou als professional gerust kan stellen. Daarnaast hebben ze heel duidelijk het handelen naast de beroepscode voor het sociaal werk gelegd, waardoor je handvatten krijgt hoe het handelen ook binnen onze beroepskaders valt. Ze introduceren de escalatieladder van Glasl als een model om inzicht te geven in situaties die voor Sociaal werkers behandelbaar zijn en welke niet.

Glashelder in deze handreiking is de uitleg over het ouderlijk gezag. Door hierover duidelijk positie in te nemen, geeft van Montfoort aan, wordt duidelijk dat dit niet als formaliteit wordt gezien, maar als methodisch uitgangspunt. Juist dit uitgangspunt maakt het voor de professional heel overzichtelijk hoe voorkomen kan worden verstrikt te raken in een strijd van de ouders.

De situaties uit het boek komen duidelijk uit de beroepspraktijk en dat maakt dat het boek veel herkenbaarheid oproept en ook voorbeelden van handelen.

Zijn er beperkingen? 

De publicatie is wat mij betreft echter wel beperkt doordat bijvoorbeeld huiselijk geweld en kindermishandeling in combinatie met conflictscheidingen wel wordt genoemd maar niet nader uitgewerkt. Hierbij worden daadwerkelijk aanwezige risico’s zoals fataal partner en gezinsgeweld wat mij betreft onvoldoende benoemd alsmede oudervervreemding. Maar daarbij dient opgemerkt te worden dat het niet de intentie is van de auteurs om sociale professionals handvatten te geven voor deze ernstige mate van de problematiek. En verwijzen de auteurs bij de ernstige vormen van geweld terecht naar politie, Veilig Thuis en Raad voor de Kinderbescherming.

Daarnaast wordt er heel mooi duidelijk een juridische blik naar de situaties gekeken. Dat werkt verhelderend en ontnuchterend. De valkuil zit er echter voor mij in dat het voorbijgaat aan die situaties waarin de posities van ouders ongelijk zijn of ongelijk lijken. Of de situaties waarin wel degelijk geweld heeft gespeeld tijdens de relatie, maar waar geen strafrechtelijke stappen in gezet (kunnen) worden. Het juridisch kader is één van de planeten (Hester, 2011) waarmee ouders te maken hebben. Het lastige voor betrokkenen is daarom dat zij met meer, soms met elkaar conflicterende, belangen te maken hebben.

Daarom is het ook mooi te zien dat de auteurs zowel de beroepscode als de juridische richtlijnen benoemen. Omdat die bredere blik jou kan helpen jezelf in te graven en de verantwoordelijkheid te nemen, die niet bij jou hoort te liggen.

Aanvullingen op de publicatie

Wat mij betreft zijn daarom twee aanvullingen op deze publicatie essentieel voor jou als professional: ten eerste, zorg voor een goede inschatting van de veiligheid alvorens overgegaan wordt tot het behandelen van een situatie als een laag risico situatie (waarbij deze handreiking zeer waardevol kan zijn in het voorkomen van grotere effecten).

Beleg intercollegiale consultatie, reflecteer en ga met je team aan de slag met die casussen die jou voor moeilijke keuzes plaatsen. Omdat juist de dilemma’s waar de sociaal werker in vastloopt in het werk gaan over moreel ethische kwesties waarin de afweging gemaakt moet worden welk belang prevaleert.

Conclusie

Deze publicatie is een aanrader voor social workers in de wijkteams en andere professionals die bij gezinnen betrokken zijn waarbij sprake kan zijn van een ontspringende strijd. Het is een handreiking, ook voor professionals die niet gespecialiseerd zijn maar wel in hun dagelijkse praktijk geconfronteerd worden met deze taaie kwesties.

Het biedt veel handvatten juist in die situaties waarin professionals stoeien met vragen rond de verantwoordelijkheid van de ouders en de eigen beroepskaders. Dan kan het lezen van deze handreiking enorm veel helderheid geven en opluchting voor de professional als gevolg hebben. Want het hoeft echt niet altijd zo ingewikkeld te zijn als we soms denken dat iets is.

 

 “Strijdende ouders en de jeugdzorgprofessional”. Publicatie van Van Montfoort, Boeser en Sondorp. is te verkrijgen via de website van van Montfoort

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.