Het derde en het laatste deel van de blogserie: Handelingsverlegenheid de Baas! Eerder verschenen als deel 1: over negatieve voorspellingen en deel 2: onderzoeken van je eigen angst.
Vandaag ga ik met je in op hoe het anders labelen van handelingsverlegenheid ervoor kan zorgen dat je dit als een cadeautje gaat ervaren, die niet alleen jou, maar vooral jouw cliënt verder helpt.
Door het negatief labelen van handelingsverlegenheid, en daarmee bedoel ik door het vooral als ongewenst te beschouwen, als zijnde een gebrek aan professionaliteit, ontstaat er een taboe rond dit thema. Bovendien hoor ik zelden een professional die toegeeft dat hij of zij last heeft van handelingsverlegenheid. Het is altijd een ander, een teamleider of een collega die spreekt over handelingsverlegen collega’s. Je zou het zelf maar zijn… En wanneer je werkt met huiselijk geweld situaties, dan weet je dat taboevorming dé voedingsbodem is om iets in stand te houden.
Niet alleen professionals die met huiselijk geweld of kindermishandeling werken hebben te maken met handelingsverlegenheid. Het komt ook zeker voor op andere onderdelen van ons vak. Denk aan schuldenproblematiek, of dementie, of depressies. Dat maakt het interessant om breder te bekijken dan dat het persé om een onderwerp als huiselijk geweld gaat. Tevens zorgt dat ervoor dat door dit fenomeen nader te onderzoeken een links kunnen leggen die in zijn algemeen gelden voor handelingsbekwaamheid en de verbetering daarvan door de professional. Daarnaast kan door verbreding van dit thema ook het stigma verkleind worden.
Ik denk dus dat het anders kan.
Ik denk dat we de handelingsverlegenheid tegen kunnen gaan door het te labellen als een leermoment. Dat kan een voedingsbodem zijn om het taboe en de negatieve effecten te verkleinen. Maak het bespreekbaar en spreek en reflecteer met elkaar, ga het aan.
In het eerste deel van deze blogserie raakte ik het al aan, handelingsverlegenheid is een teken dat je aan het leren bent. En niemand heeft geleerd van alleen succes. De grootste leermomenten zijn de leermomenten waarin het je gelukt is om iets wat je heel erg moeilijk of spannend vind te gaan doen.
You didn’t learn riding a bike without practice after all.
Je hebt (tenminste) 4 jaar gedaan over je opleiding tot hulpverlener om jezelf überhaupt hulpverlener te kunnen of mogen noemen. Niemand verwacht van jou dat je gelijk alles perfect doet als je met een nieuwe situatie om moet zien te gaan.
Maar alleen door te doen ben je er nog niet. Want je kan nog een keer voor dezelfde opgave komen te staan. Dan komt het er op aan, heb je gereflecteerd en geleerd van de vorige ervaring?
Nu kan je denken, ‘leuk bedacht als ik het zelf beheers, maar in de keten heb ik nog wel last van de handelingsverlegenheid van de anderen’. Waardoor je blijft zitten met een casus die je niet overgedragen krijgt aan de andere organisatie, of de angst om te falen, het niet voor elkaar krijgt bij de leidinggevende etc.
Wees je er dan van bewust dat een gezin of betrokkene zich meer geholpen voelen op het moment dat zij te maken hebben met een hulpverlener die eerlijk en transparant is over de (eigen) mogelijkheden en grenzen. Veel meer dan een hulpverlener die hen als een nummer behandeld en snel iets regelt zonder dat zij het gevoel hebben zelf echt gezien en gehoord te zijn.
Wil je echt je handelingsverlegenheid de baas worden?
Zorg dan dat je
- je je negatieve voorspellingen herkend
- je je eigen reactie op spanning of angst herkend
- je dit niet negatief labelt.
Kijk er niet voor weg, omarm het als een leermoment, ga kijken hoe je van deze situatie kunt leren. Maar realiseer je vooral dat het een volkomen normaal verschijnsel is. Maak het bespreekbaar om het hulpverlenen bij huiselijk geweld voor onszelf en in onze keten te verbeteren, teneinde een echt verschil te kunnen maken voor onze cliënten bij de aanpak van huiselijk geweld.
Wil je de eerste twee delen van de serie Handelingsverlegenheid de Baas teruglezen? Dat kan hier:
http://kirstenregtop.com/2018/04/23/handelingsverlegenheid-deel1/ en http://kirstenregtop.com/2018/05/21/deel-2-handelingsverlegenheid-de-baas/